Aktualności

Kąpiele radoczynne – zabiegi w sanatorium – kuracjusz24.pl

29 sierpnia 20195 października 2021 by redakcja

Sanatoria z zabiegiem: Kąpiel radoczynna

Kąpiele radoczynne są związane z promieniowaniem jonizującym, które bardzo łatwo przenika zarówno przez skórę jak i błony śluzowe. Promieniowanie jonizujące opisują dwie teorie. Pierwsza z nich – oddziaływania liniowego, mówi iż jest ono zawsze szkodliwe.
Druga traktuje promieniowanie jonizujące jako lek, którego działanie szkodliwe bądź lecznicze, jest zależne od dawki.

Kąpiele radoczynne powodują silne rozszerzenie naczyń, zwiększając ukrwienie narządów. Wpływają na zwiększenie intensywności procesów biologicznych oraz produkcję hormonów tropowych przysadki (działających na nadnercza, narządy płciowe i tarczyce).

Wody radoczynne są, obok szczaw (szczawy – wody zawierające ponad 1000 mg/l wolnego dwutlenku węgla – rozpuszczonego) i wód termalnych (wody termalne – wody o temperaturze powyżej 20°C mierzonej na wypływie z ujęcia) trzecim charakterystycznym typem wód leczniczych Sudetów. Wody radoczynne to takie, które zawierają co najmniej 2 nCi/l (1 nCi/litr – jeden nanokiur na litr – jest jednostką stężenia substancji promieniotwórczej w wodzie lub gazie. Jest ona pochodną (przedrostek nano- oznacza mnożnik 10-9) większej jednostki aktywności określanej 1Ci – 1 kiur. Natomiast kiur jest to jednostka aktywności źródła promieniotwórczego równa aktywności ciała promieniotwórczego, w którym w czasie jednej sekundy następuje 37 miliardów przemian jądrowych. Zatem powiemy, że źródło promieniowania ma aktywność równą 1 nCi, jeżeli zachodzi w nim 37 przemian jądrowych w ciągu 1 sekundy.) Rozpuszczalne w wodzie gazowe izotopy radonu powstają w wyniku rozpadu radu, toru i aktynonu.

Występowanie

Wody te występują na obszarze zalegania skał krystalicznych, ich obecność stwierdzono w rejonie Świeradowa Zdroju i Czernicy Zdroju, a także niemal na całym obszarze masywu granitowego Karkonoszy oraz w masywie Lądka-Śnieżnika. W Polsce wody radoczynne użytkuje się do celów leczniczych tylko w Świeradowie Zdroju, Czerniawie Zdroju i Lądku Zdroju.

Lądek-Zdrój

W 1904r. dr Plech, współpracownik Instytutu Radowego w Paryżu, odkrył radoczynność zdrojów lądeckich, mających najsilniejszą w Europie emanację radonu. Uzdrowisko szybko zyskało miano największego radonowego kurortu na kontynencie europejskim.

W Lądku jest pięć źródeł leczniczych i dwa sztuczne odwierty, z gorącą (do 45°C) wodą z głębokości 700m. Określa się je jako cieplice radonowo-siarczkowo-fluorkowe o emanacji 137-222 Bq/l (za jednostkę aktywności w układzie SI przyjęto 1 berkel (1Bq). Mówimy, że źródło promieniowania ma aktywność równą 1 berkel, jeżeli zachodzi w nim 1 przemiana jądrowa w ciągu 1 sekundy), wyjątkiem jest źródło „Jerzy”, wykazujące promieniotwórczość 1300 Bq/l. Dla porównania: strumień wypływający spod głównej hałdy pouranowej w Kletnie ma zaledwie 40Bq, a najwyższą wartość w Polsce stwierdzono w wodzie wypływającej ze sztolni w Małym Leju na zboczach Śnieżnika – 3 tys. Bq.

Świeradów-Zdrój

W 1933r. dr Paul Schmidt zauważył w jednym ze świeradowskich źródełek martwą żabę. Po roku wyglądała tak samo. Naukowiec zbadał wodę i okazało się, że tajemnicą mumifikacji płaza było promieniowanie radonu. Później odkryto dalsze źródła radoczynne. Woda z sześciu takich źródeł spływa do wspólnego zbiornika i z niego dostarczana jest do założonego przez Schmidta zakładu zdrojowego, gdzie wykorzystywał on właściwości radioaktywnego gazu, pobudzającego układ hormonalny, wspomagającego leczenie chorób narządów ruchu, serca, a nawet impotencji. Na pamiątkę roli, jaką żaba odegrała w świeradowskim lecznictwie, jej płaskorzeźbę umieszczono w parku przed Domem Zdrojowym.

Dzięki rozgłosowi, jaki przyniosło odkrycie wód zawierających radon, Świeradów stał się drugim po Lądku uzdrowiskiem prowadzącym kurację radonową. Od 1973r. częścią uzdrowiska jest Czerniawa Zdrój.

Radoczynność wód świeradowskich związana jest z rozpadem substancji promieniotwórczych występujących w granitognejsach izerskich.

Wody wykorzystywane dla potrzeb leczniczych w Świeradowie Zdroju charakteryzują się radoczynnością 10 do 50 nCi/l, mineralizacją ogólną 70-120mg/l i temperaturą 5-12°C. Zarówno temperatura wody, jak i wydajność poszczególnych źródeł ulega dużym wahaniom, co jest związane z płytkim krążeniem wód.

Działanie

Woda nasycona radonem wykazuje intensywne i szybkie działanie lecznicze. Stosuje się je do inhalacji, kąpieli i oczywiście do picia. Emitowane przez radon promieniowanie alfa wnika w ciało na głębokość 50 mikronów i wywołuje w organizmie jonizację i szereg reakcji pobudzeniowych.

Za wyjściowe źródło promieniowania należy uważać rad, który w wyniku przemian promieniotwórczych przechodzi w radon. Działa on na organizm ludzki podobnie jak inne substancje radioaktywne. Balneoterapia (Balneologia to dział medycyny zajmujący się badaniem właściwości leczniczych kąpieli i wód mineralnych z naturalnych zdrojów oraz działających łącznie z wodą czynników chemicznych, fizycznych i klimatycznych) radonem ma tę jednak przewagę, że wyklucza kumulację pierwiastków promieniotwórczych (w przeciwieństwie do leczenia radem, który się w ustroju gromadzi).

Naturalne źródła zawierające radon nie stwarzają więc żadnego zagrożenia dla zdrowia; wręcz przeciwnie – wywierają na nie pozytywne działanie. Stwierdzono na przykład iż radon dodatnio wpływa na przemiany komórkowe, procesy enzymatyczne, działa rozkurczająco na naczynia krwionośne i zwoje nerwów sympatycznych, wzmacnia tkankę nerwową, ośrodki podkorowe oraz gruczoły wewnętrznego wydzielania. Efektem jest poprawienie się ukrwienia tkanek, zwiększenie przewodnictwa nerwów, polepszenie sprawności gruczołów i sprawności mięśniowej.

Pod wpływem kąpieli radoczynnych wzrasta też przepływ krwi. W rezultacie u osób chorych na miażdżycę tętnic dochodzi do rozszerzenia sieci kapilarów. Leczenie takimi wodami wpływa na wzrost czerwonych ciałek i hemoglobiny we krwi. Natomiast w przypadkach nadciśnienia tętniczego wody ciśnienie to obniżają. Picie wód powoduje zwiększenie wydzielania kwasów żołądkowych, pobudzenie perystaltyki przewodu pokarmowego, zwiększenie ilości oddawanego moczu, a także obniża poziom cukru w surowicy.

Ubocznym – choć niekoniecznie niemiłym – skutkiem kuracji jest czasem wzrost libido. Z uwagi na silne działanie bodźcowe i radioaktywne, radon nie jest jednak zalecany dla dzieci, ludzi osłabionych ostrymi stanami chorobowymi i osób z nowotworami.

Główne wskazania do pobytu w Lądku Zdroju i Świeradowie Zdroju to: choroby narządu ruchu, stany pourazowe, reumatyzm, choroby skóry i układu krążenia.

Z radonem trzeba jednak postępować ostrożnie. Chociaż pierwiastek ulega częściowemu rozpadowi już po kilkunastu minutach, a z organizmu jest usuwany w ciągu 3 godzin, to jego ślady można wykryć jeszcze przez kilka godzin, a nawet dni.

Kąpiele radoczynne zalecenia

Kąpiele radonowe zaleca się dla osób ze schorzeniami reumatycznymi; narządu ruchu oraz układu oddechowego. Naturalne źródła zawierają radon wywierający pozytywne działanie. Stwierdzono, iż radon dodatkowo wpływa na przemiany komórkowe, procesy enzymatyczne, działa rozkurczająco na naczynia krwionośne, wzmacnia tkankę nerwową, ośrodki podkorowe oraz gruczoły wewnętrznego wydzielania. Pod wpływem kąpieli radoczynnych wzrasta też przepływ krwi; u osób chorych na miażdżycę tętnic dochodzi do rozszerzenia sieci kapilarów.

Wskazania:

przewlekłe choroby zapalne układu oddechowego,
zaburzenia krążenia obwodowego, będące wynikiem głównie stanów miażdżycowych,
nadciśnienie tętnicze,
choroba reumatoidalnego zapalenia stawów,
nerwice,

– miażdżyca KK. dolnych, – zaburzenia czynnościowe krążenia obwodowego, – reumatoidalne zapalenie stawów, – ZZSK, – neuropatie,

– zapalenia nerwów,

Przeciwwskazania:

choroby nowotworowe,
ciąża,
osoby zawodowo narażone na promieniowanie jonizujące.

Metodyka:

Kąpiele radoczynne są stosowane w kilku seriach (od 8 do 12). Odbywają się co 1 – 3 dni, w temperaturze 32 – 37 stopnia Celsjusza. Kąpiele te trwają od 15 do 20 minut.

Kąpiele radoczynne wykorzystywane są przy leczeniu:

chrób układu sercowo-naczyniowego
schorzeń dróg oddechowych
choróby reumatycznych
schorzeń ginekologicznych
choróby narządów ruchu
zaburzeń przemiany materii i wydzielania gruczołów dokrewnych.