Opis powinnam zacząć od przedstawienia Łemków. Jeśli komuś zależy, to na pewno znajdzie informacje na internecie. Ja opiszę to, co zapamiętałam z wypowiedzi przewodnika.
Wg legend (?) ks. Henryka Ostaka w Kamiennej Łemkowie osiedlili sie na tych terenach na przełomie XV i XVI w. Pochodzili z Cieśniny Bałkańskiej, gdzie byli ciemiężeni. Obiecano im, że dostaną tutaj ziemię i zwolnienie przez pół roku od podatków. Oni sami nie wiedzieli, czy wierzyć w te obietnice. Zapytali więc maga czy to prawda. Wróżbita potwierdził informację i dodał, że jest to kraina złotem płynąca. Tak więc wyruszyli. A nie była to droga łatwa. Szli 16 lat szlakiem karpackim. Pierwsze plemię osiedliło się w Kamiennej. Na miejscu owszem dostali ziemię. Czekała ich tu jednak ciężka praca, bo tereny były górzyste i zalesione. Musieli karczować drzewa co zajęło im pierwsze kilka pokoleń. A co ze złotem? Są to tereny drzew lipowych. Lipy szybko próchnieją, w ich pniach gnieździły się pszczoły. Było dużo ściekającego miodu, który okazał się dla mieszkańców cenniejszy od złota, bo dawał pożywienie, służył zdrowiu i lecznictwu – świecił jak złoto (było to złoto płynące przepowiedziane zapewne przez wróżbitę). Jeszcze do II Wojny Światowej w Szczawniku żyło 80% ludności łemkowskiej. Akcja “Wisła” (słuszna czy nie słuszna, różne są opinie na ten temat) spowodowała wysiedlenie Łemków. Pozostały po NICH piękne cerkwie, które właśnie zwiedzałam. Łemkowie byli obrządku prawosławnego, do dziś się o nie dba. Pozostawiono wystrój cerkiewny, w których odprawia się msze rzymsko – katolickie. (Dla mnie to dziwne. Mieszanka zbyt różnorodna. Ale próbuje to zrozumieć jak i swoje upodobania picia piwa i zagryzania przy tym wafelkiem Grześ w polewie czekoladowej, na widok czego wiele moich znajomych odwraca głowę hihi.) Numery wymienionych cerkwi odpowiadają numerom zdjęć, które zamieszczam poniżej.

1. Krynica Zdrój, ul. Kraszewskiego – murowana z cegły i kamienia, częściowo otynkowana. Tu znajduje się krzyż upamiętniający “Akcja Wisła. Wypędzonym z własnej ziemi” z 1947r.

2. Krynica Zdrój, ul Cmentarna 3 – wg mnie najpiękniejsza.

3. Krynica Zdrój, ul. Słotwińska 50

4. Berest

5. Polany

6. Piorunka

7. Czyrna

8. Mochnaczka Niżna

9. Muszynka

10. Tylicz

11. Powroźnik.

Cała trasa nie jest długa. Jadąc samochodem zajęła mi ok. 4-5 godzin. Niestety większość jest zamknięta. Otwarta cały czas jest tylko w Bereście. Wewnątrz polichromie ścienne i 2 ołtarzyki barokowe. W jednym z nich słynąc cudami ikona Matki Boskiej z roku 1721, przeniesiona z Izb. W prezbiterium sześć postaci Apostołów ze starego ikonostasu (przełom XVI / XVII w.) Obok cerkwi około 900 – letni dąb – pomnik przyrody.